4-2-3-1 tegen 4-2-2-2 / 4-2-3-1: over Van Marwijk’s ingrijpen en hoe Brazilië zichzelf uitschakelt…
Vooraf
Nog voordat er ook maar een minuut gespeeld was stond reeds vast dat dit een ware klassieker van het WK 2010 zou worden. Nederland was maar liefst 23 wedstrijden ongeslagen aan de vooravond van deze kraker. De wereld hield zijn adem in, het Wereldkampioenschap Voetbal 2010 ging nu echt beginnen. De grootste kansen werden toegedicht aan het Brazilië van coach Dunga, in eigen land stevig onder vuur genomen vanwege de keuze voor defensieve stabiliteit boven swingend sambavoetbal. Bert van Marwijk schikte zich maar wat graag in de rol van underdog: ”Ik heb altijd gezegd dat we in staat zijn om iedere ploeg te verslaan. Daar blijf ik blij. Maar het is denk ik niet zo dat we als favoriet aan die wedstrijd beginnen. Misschien is dat ook wel eens lekker.”
De opstellingen
De opstellingen aan het begin van de wedstrijd
Over de opstelling bestond, zoals het gehele WK 2010 vooraf weinig twijfel. De 4-2-3-1 formatie staat als een huis en de keuze voor Kuijt op de linkervleugel beviel niet alleen goed tegen Slowakije, maar is ook een logische om de offensieve kwaliteiten van rechtsback Maicon in te dammen. Interessant was het om te zien hoe Nederland omging met de neiging van de Braziliaanse buitenspelers Alves en Robinho om vrij centraal te spelen dit WK, hiermee ruimte makend voor de opkomende backs Maicon en Bastos. Verder speelden De Jong en Van Bommel meer naar voren dan gebruikelijk, hiermee druk zettend op Felipe Melo en Gilberto Silva in de bedoeling om de Braziliaanse opbouw vroeg te storen.
Keerzijde van deze keuze was dat Van der Wiel vaak te maken had met zowel Robinho als de naar links neigende Kaka. Een tweede probleem wat met de positie van De Jong en Van Bommel te maken had was de dekking van rechter middenvelder / vleugel-speler Dani Alves. De hybride rol die de back van Barcelona bij Brazilië sinds de blessure van Elano krijgt toebedeeld leidt ertoe dat de opstelling soms als 4-2-3-1 en dan weer als 4-2-2-2 wordt omschreven. In deze wedstrijd starte Brazilië zonder meer met Robinho en Alves op de vleugels, een 4-2-3-1 derhalve. Echter, naarmate de eerste helft vorderde en met name na de rust opereerden Robinho en Alves meer centraal, waarmee de 4-2-2-2 weer duidelijk zichtbaar werd. Giovanni van Bronckhorst was de man om Alves uit te schakelen, maar hiermee ontstond veel ruimte links achterin bij Nederland, in potentie een prachtig jachtterrein voor de opkomende Maicon.
Tenslotte werd slechts een paar minuten voor de aftrap van deze WK kwartfinale duidelijk dat Joris Mathijsen, die in alle kwalificatiewedstrijden en alle WK-wedstrijden tot dat moment nog geen minuut gemist had, wegens een knieblessure niet kon spelen. Hij werd vervangen door de clubloze (!) André Ooijer.
In de praktijk
De Braziliaanse aanval had in feite tamelijk vrij spel door de eerder geschetste problemen die Nederland had met met name Robinho en Dani Alves. Deze opname (8e minuut) illustreert het probleem. Robinho is naar binnen getrokken waardoor Van der Wiel (blauw) geen man meer heeft. Heitinga en Ooijer staan één-op-één met respectievelijk Robinho en Luis Fabiano. En op de Nederlandse linkervleugel heeft Dani Alves zijn mandekker Van Bronckhorst (paars) mee naar binnen getrokken waardoor Maicon (in balbezit), achtervolgd door Kuijt (rood), kan opkomen. Het gemarkeerde gebied ligt vervolgens helemaal open…
Opname uit de achtste minuut: let op de ruimte die links achterin ligt
Het zelfde fenomeen ligt aan de basis van de 1-0 van Robinho. Dani Alves is nu zover naar binnen getrokken dat Van Bronckhorst hem aan Heitinga heeft over gegeven. Robinho kiest slim positie tussen Robben en Van der Wiel in, waarbij laatstgenoemde helaas opnieuw alleen lucht staat te dekken en vervolgens duikt Robinho in het door Alves getrokken gat in het hart van de Nederlandse verdediging na een prachtige centrale pass van Felipe Melo. Alleen al het feit dat Robben van alle Nederlandse spelers nog het dichtst bij Robinho staat op het moment dat hij Stekelenburg passeert zegt genoeg over de positionele problemen in de Oranje verdediging.
Van Marwijk heeft zijn les gelukkig snel geleerd en vanaf de openingsgoal speelt Van der Wiel duidelijk dichter op Robinho waarmee de organisatie weer terug is in het Nederlands team. De rest van de eerste helft valt vooral het fysieke spel van Oranje op. Dit levert een aantal overtredingen, maar slechts één gele kaart (Heitinga) op. Neveneffect is een groeiende irritatie bij de extroverte Zuid-Amerikanen, met name over vermeende schwalbes en theather van de ‘man van glas’ op Oranjes rechter vleugel, die maar liefst acht vrije trappen mee krijgt deze wedstrijd (een record op dit WK). Dit komt uiteindelijk Michel Bastos op een gele kaart te staan en dwingt Dunga om Bastos kort na rust te vervangen door Gilberto Melo.
Na de rust
Direct in de eerste minuten na rust wordt duidelijk dat Van Marwijk uit een ander vaatje tapt. Backs Van Bronckhorst en met name Van der Wiel hebben een veel aanvallender rol, zoals we ze ook uit de eredivisie kennen. Hiermee maakt Nederland gebruik van het gebrek aan terugverdedigend vermogen van met name Robinho en in mindere mate Dani Alves. Beide vleugelaanvallers trekken nog meer naar hun geliefde centrale posities. Daarbij komen de Brazilianen dermate slap uit de kleedkamer dat Nederland de eerste minuten na rust het balbezit naar zich toe kan trekken en de tandems Van der Wiel-Robben en Van Bronckhorst-Kuijt komen meer tot hun recht. Dit komt ook goed tot uiting in de passing statistieken (www.fifa.com). Waar tegen Slowakije (link) de backs hun vleugelspits pijnlijk weinig wisten te bereiken is dat in deze wedstrijd wel anders: links tellen we 14 passes tussen Van Bronckhorst en Kuijt en rechts vinden Van der Wiel en Robben elkaar maar liefst 23 keer.
Het is bij de 1-1 dan ook Van der Wiel die oprukt aan de rechter kant, Robben vindt die op zijn beurt al dan niet getackeld wordt door Bastos, die reeds geel op zak heeft. Opnieuw enig theater van de vleugelspits waarbij scheidsrechter Nishimura terecht de kaarten op zak houdt. De vrije trap komt via Robben terug bij Sneijder en zijn voorzet belandt met enig fortuin via Felipe Melo’s hoofd achter doelman Julio Cesar die de bal volledig mist.
De overlappende Oranje backs zetten door, middenvelders De Jong en Van Bommel bleven de grens van het fysiek toelaatbare precies benaderen en daarmee het Braziliaans balbezit beperken. De Zuid-Amerikanen, niet gewend aan dergelijke tegenstand konden bij momenten hun ergernis niet weerstaan.
Uiteindelijk was het notabene uit een corner dat Nederland 2-1 maakte. De ironie aan deze treffer kon niet op. Sneijder (1.70m) die niet goed wordt gedekt door Felipe Melo (1.83m) en koppend scoort. De tegenstelling met de volkomen mislukte corner variant van Robben uit de eerste helft. Het feit dat juist Brazilië bekend staat om het goed verdedigen van dode spelmomenten, waar Oranje zelden uit deze situaties weet te scoren. Al deze ironie kwam vijf minuten later samen toen Felipe Melo eerst geen vrije trap kreeg in een duel met Van Bommel en enkele seconden later, na een overtreding op opnieuw Robben, niet voor het eerst in zijn carrière, zijn frustraties niet de baas kon en volkomen terecht wegens natrappen met rood het veld moest verlaten.
Hierna werd duidelijk dat Nederland op dit wereldkampioenschap in staat is om resultaatgericht voetbal te spelen, hierbij geholpen door het feit dat Brazilië in de onwennige situatie verkeerde van pressie te moeten spelen op jacht naar de benodigde gelijkmaker.
Tenslotte
Brazilië heeft in deze tweede helft vooral van zichzelf verloren. Het heeft Nederland toegestaan om hun temperamentvolle karakter slim uit te spelen in plaats van rustig te blijven en van de overvloedig aanwezige eigen kracht uit te gaan. Onder het motto van wie niet sterk(er) kan zijn moet maar slim zijn hebben Van Marwijk en zijn mannen, niet voor het eerst op dit WK, het maximale uit deze wedstrijd gehaald. Vereeuwiging in de Nederlandse sportgeschiedenis lijkt nu al hun deel te zijn! In diverse media lijkt het binnenhalen van de titel slechts een logisch gevolg van deze heroïsche wedstrijd. Het is nu aan Van Marwijk en zijn staf om te laten zien dat ze over meer gogme beschikken en te beseffen dat met Uruguay in de halve finale een heel anders ingestelde tegenstander wacht.
11 tegen 11 
Posted on 4 July 2010
0